**Trần Phong Sắc – Trần Đình Diệm (1873-1928)**
Soạn giả Trần Phong Sắc, tên thật Trần Đình Diệm, tự Đằng Huy, sinh năm 1873 tại làng Bình Lập, Tân An. Ông xuất thân từ một gia đình có học vấn, thuộc dòng họ Trần gốc Gò Công. Lớn lên trong thời kỳ giao thoa giữa Nho học suy tàn và Tây học mới nổi, ông thông thạo cả chữ Hán lẫn chữ Quốc ngữ, nhờ ảnh hưởng từ gia đình.
Ông từng là thầy giáo dạy môn luân lý tại Trường Sơ học tỉnh Tân An. Là người ăn chay trường và tu theo đạo Phật, ông đã soạn nhiều kinh sách nhà Phật, viết sách, dịch truyện Tàu, và cộng tác với các tờ báo như *Nông Cổ Mín Đàm* và *Lục Tỉnh Tân Văn*.
Tác phẩm dịch đầu tay của ông là *Truyện Nhạc Phi*, dịch chung với Phụng Hoàng San, xuất bản năm 1905. Trong sự nghiệp dịch thuật, ông đã chuyển ngữ hơn 50 truyện Tàu, góp phần làm phong phú văn học Việt Nam.
Khi phong trào lập gánh hát nở rộ vào thập niên 1910, Trần Phong Sắc cùng với Mạnh Tự Trương Duy Toản và Nguyễn Trọng Quyền trở thành ba soạn giả nổi tiếng nhất thời bấy giờ.
Năm 1919, khi gánh hát *Đồng bào Nam* của bà Tư Sự ở Mỹ Tho ra đời, ông được mời làm “Thầy tuồng”. Tại đây, ông đã soạn nhiều vở hát nổi tiếng như *Tham phú phụ bần*, *Cô ba lưu lạc*, *Bội thê thiên xử*… Cuối năm 1919, ông tiếp tục cộng tác với Tân Hưng Ban của ông Hai Hia ở Cần Thơ, đảm nhiệm vai trò soạn giả và đạo diễn.
Những vở tuồng tiêu biểu của ông bao gồm:
– *Bội thê thiên xử*.
– *Cô ba lưu lạc*.
– *Hạng Võ biệt Ngu Cơ*.
– *Nguyệt Kiểu xuất gia*.
– *Tham phú phụ bần*.
Năm 1928, Trần Phong Sắc qua đời ở tuổi 55 trong một vụ hỏa hoạn xảy ra tại nhà riêng. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong giới nghệ thuật và những người yêu mến cải lương.
Trần Phong Sắc không chỉ là một soạn giả tài năng mà còn là người có công lớn trong việc định hình và phát triển nghệ thuật cải lương Nam Bộ. Những tác phẩm của ông mãi mãi là di sản quý giá, góp phần làm rạng danh nền văn hóa dân tộc.