Bảy Nam

Nghệ sĩ tề tựu chiêm ngưỡng 100 bức ảnh để đời của NSND Bảy Nam - Ảnh 1.

NSND Bảy Nam và NSƯT Thành Lộc chụp tại HTV năm 2002 Ảnh: Thanh Hiệp

Nghệ danh: Bảy Nam
Tên khai sinh: Lê Thị Nam
Giới tính: Nữ
Quốc tịch: Việt Nam
Ngày sinh: 10 tháng 7, 1913
Nơi sinh: Tiền Giang, Đông Dương thuộc Pháp

Ngày mất: 18 tháng 8, 2004 (91 tuổi)
Nơi mất: Thành phố Hồ Chí Minh

Nghề nghiệp: Diễn viên sân khấu, Soạn giả
Danh hiệu: Nghệ sĩ ưu tú (1988), Nghệ sĩ nhân dân (1993)

Tiểu sử:
Bảy Nam (10 tháng 7 năm 1913 – 18 tháng 8 năm 2004) là một trong những nghệ sĩ lừng danh của sân khấu cải lương và kịch nói Việt Nam. Bà được xem là "vị tổ của bộ môn cải lương", cùng với nghệ sĩ Phùng Há. Tên thật của bà là Lê Thị Nam, sinh ra trong một gia đình đông con tại Tiền Giang, là con thứ bảy trong số 11 người con. Cha bà, kỹ sư Lê Công, rất yêu thích chữ nghĩa và đã chọn tên cho các con theo một câu thơ đầy ý nghĩa.

Bảy Nam bước vào nghệ thuật từ rất sớm. Vai diễn đầu tiên của bà diễn ra khi bà mới 14 tuổi, và vào năm 19 tuổi, bà trở thành nữ bầu gánh đầu tiên trong lịch sử sân khấu cải lương khi thành lập gánh hát Nam Hưng. Điều này không chỉ thể hiện tài năng mà còn là sự dũng cảm, khi mà nhiều người vẫn còn ngần ngại trước những thách thức trong ngành nghệ thuật.

Nhà giáo nhân dân Hoàng Như Mai đã từng nói về bà: “Nghệ sĩ sân khấu, nếu thật sự là nghệ sĩ tài năng, là bảo vật vô giá của nhân loại.” Hơn 70 năm hoạt động nghệ thuật, Bảy Nam không chỉ là diễn viên mà còn là một nhà quản lý, tác giả kịch bản và diễn viên điện ảnh. Hai tác phẩm nổi bật trong sự nghiệp của bà là “Lá sầu riêng” và “Bông hồng cài áo”.

Mặc dù cha bà, Lê Công, đã cố gắng ngăn cản bà theo đuổi nghiệp hát bằng nhiều biện pháp, nhưng bà vẫn kiên quyết theo đuổi đam mê. Sau khi cha mất, người anh trai cũng không thể kiểm soát được tình yêu nghệ thuật của Bảy Nam. Ngay cả trong trường học, bà thường sử dụng những buổi tập tuồng để luyện tập. Cơ hội đến khi bà được mẹ dẫn đi thăm chị Năm Phỉ và bất ngờ thay thế cho một diễn viên trong gánh hát, từ đó gắn bó với sân khấu.

Năm 1931, Bảy Nam đã dồn hết tài sản để lập gánh hát Nam Hưng. Bà thuê giáo viên dạy vũ đạo và tạo điều kiện tốt nhất cho nghệ sĩ trong gánh hát. Tuy nhiên, sự hiếu thắng và non trẻ đã khiến bà trắng tay. Nhưng chính những vấp ngã đầu đời đó đã hình thành nghị lực phi thường trong bà để vượt qua mọi gian truân trong sự nghiệp sau này.

Bảy Nam đã trải qua nhiều thử thách trong cuộc sống, từ việc gánh vác gánh hát Phước Cương, Tam Phụng cho đến gánh Năm Phỉ – Kim Cương. Bà luôn gánh trên vai trách nhiệm của một trụ cột, lo cho hàng chục nghệ sĩ trong đoàn. Ngay cả khi mang thai, bà vẫn không bỏ vai diễn và thường xuyên đối mặt với khó khăn trong ngành nghệ thuật.

Sau năm 1954, bà tái hôn với Phạm Hữu Điệc và có một cuộc sống bình yên hơn. Tuy nhiên, khi con gái Kim Cương thành lập đoàn kịch nói, bà lại tiếp tục đứng ra hỗ trợ, vừa làm cố vấn nghệ thuật vừa đảm nhận vai diễn mẹ tuyệt vời. Kim Cương đã chia sẻ rằng: “Tuồng nào tôi cũng đọc cho má nghe, rồi má góp ý, bổ sung.” Điều này chứng tỏ tình yêu thương và sự tận tụy của bà đối với nghệ thuật và gia đình.

Bảy Nam đã ghi dấu ấn không thể thay thế trong lòng khán giả và trở thành một tượng đài trong làng cải lương Việt Nam. Bà qua đời vào ngày 18 tháng 8 năm 2004, để lại một di sản nghệ thuật phong phú và một tấm gương sáng cho các thế hệ nghệ sĩ sau này.

Tác phẩm nổi bật: Nỗi đau lòng mẹ, Người đàn bà Việt Nam, Gươm vàng máu đỏ, Điều Tam Xuân, Tiêu Anh Phụng, Phấn hậu cung...

Hỉnh ảnh tư liệu:

Gia đình nghệ thuật kỳ nữ Kim Cương - Kỳ 4: NSND Bảy Nam - Tượng đài sân khấu

NSND Bảy Nam thời trẻ

NSND Bảy Nam và bé Tô Rô (Gia Vinh) trong vở "Lá sầu riêng" năm 1979 (ảnh gia đình cung cấp)

Lễ mừng thọ NSND Bảy Nam có các nghệ sĩ: NSND Phùng Há, cố nghệ sĩ Ba Xay, cố nghệ sĩ Trương Long, họa sĩ Trang Phượng đến dự và chúc mừng - Ảnh: Thanh Hiệp