Hương Huyền
Nghệ sĩ Hương Huyền sanh năm 1947 tại Saigon, có một người anh cũng là nghệ sĩ cải lương kiêm soạn giả Hương Sắc tức Trần Văn Hướng, Đại Úy Tiểu đoàn 42 Chiến Tranh Chánh Trị thuộc Bộ Tổng Tham Mưu Quân đội Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975.
Trong thập niên 50, nhiều nghệ sĩ cải lương biết danh tiếng của bà Ba Khan. Bà là một trong những người chuyên cho các bầu gánh hát và nghệ sĩ cải lương vay tiền, để lập gánh hát hoặc sắm xe hơi hay mua nữ trang đắt giá. Bà Ba Khan là chị ruột của hai nghệ sĩ Hương Sắc và Hương Huyền.
Năm 1960, bà Ba Khan xuất tiền ra lập gánh hát cải lương, lấy tên bảng hiệu là đoàn cải lương Việt Hùng-Minh Chí, tên của hai nghệ sĩ chánh đang hát ăn khách lúc bấy giờ. Bà bầu Ba Khan ngoài việc kinh doanh nghệ thuật ra, bà còn muốn dùng gánh hát đó làm nơi học nghề hát và tiến thân của hai người em ruột của bà, đó là hai nghệ sĩ trẻ Hương Sắc và Hương Huyền.
Gánh hát Việt Hùng-Minh Chí khai trương bảng hiệu với vở tuồng Đường Lên Xứ Thái của soạn giả Mộc Linh. Hương Sắc đóng vai cận tướng của Việt Hùng, một lãnh tướng Việt, bị thương lạc vào rừng xứ Thái, được một sơn nữ cứu trị và nên duyên. Viên cận tướng do Hương Sắc thủ diễn cũng yêu cô sơn nữ, anh ca hai câu vọng cổ thật là mùi. Nghệ sĩ Hương Huyền chỉ thủ vai vệ sĩ, đánh võ trong tuồng.
Đoàn hát Việt Hùng-Minh Chí chỉ thọ được hơn một năm rồi rã gánh vì nghệ sĩ Minh Chí tách riêng ra lập gánh hát Minh Chí. Nghệ sĩ Hương Sắc vì có bằng cấp Tú Tài nên đi học sĩ quan Thủ Đức khóa 17. Nghệ sĩ Hương Huyền gia nhập gánh hát Hương Hoa của Bầu Sinh để học hát, trong đoàn hát có các nghệ sĩ trẻ Nam Hùng, Kim Hà, Kim Hoa, con gái của nữ nghệ sĩ tài danh Tư Hélène, Hoài Dung, Hoài Mỹ.
Nghệ sĩ Hương Huyền chuyên đóng các vai kép lẵng, hài. Anh thành hôn với nữ nghệ sĩ Kim Hoa, một nghệ sĩ có triển vọng trở thành đào chánh của một gánh hát đại ban.
Vợ chồng nghệ sĩ Hương Huyền-Kim Hoa đã đi hát cho các gánh hát Thiên Hương-Bạch Vân, Thanh Hương-Hùng Minh, Thanh Minh Thanh Nga, đoàn Thống Nhất. Nữ nghệ sĩ Kim Hoa là đào chánh, Hương Huyền là kép độc lẵng, đã diễn qua các tuồng Kiếp Chồng Chung, Lá Thắm Chỉ Hồng, Bếp Lửa Chiều Ly Biệt, Đôi Mắt Người Xưa, Yêu Trong Hoàng Hôn, Dưới Cội Bồ Đề…
Hai nghệ sĩ Hương Huyền-Kim Hoa có con gái đầu lòng, lớn lên là nữ nghệ sĩ tài sắc Thanh Hằng, huy chương vàng giải Trần Hữu Trang năm 1991 và huy chương giải Mai vàng năm 1997.
Không hiều vì lý do nào mà hôn nhơn của nghệ sĩ Hương Huyền và nữ nghệ sĩ Kim Hoa bị gảy đổ. Hương Huyền theo các đoàn hát lưu diễn ở miền Trung, Kim Hoa gởi con cho mẹ là nữ nghệ sĩ Tư Hélène trông nom, cô đi theo các gánh hát cải lương lưu diễn các miền đồng bằng sông Cữu Long.
Sau đó, nghệ sĩ Hương Huyền kết hôn với nữ ca sĩ tân nhạc Phương Hồng Chi và có được một con gái là Cẩm Loan.
Nữ nghệ sĩ Kim Hoa đi thêm bước nữa với nghệ sĩ cải lương Hoài Châu và có được ba con gái là nữ nghệ sĩ tài sắc Thanh Ngân, Ngân Quỳnh và Hồng Ngọc.
Sau năm 1975, nghệ sĩ Hương Huyền cộng tác với đoàn hát Thanh Minh, sau năm 1978, đổi lại là đoàn hát Thanh Nga, Hương Huyền đã hát qua các tuồng Tấm Lòng Của Biển, Tiếng Trống Mê Linh, Bên Cầu Dệt Lụa, Thái Hậu Dương Vân Nga, Tiếng Đàn Trên Sông Tô Lịch, Những Đêm Trăn Trở, Đèn Đêm Nhõ Lệ, … nghệ sĩ Hương Huyền được giao cho trách nhiệm đài trưởng tức là người phụ trách sân khấu , nữ ca sĩ Phương Hồng Chi, vợ Hương Huyền được giao cho trách nhiệm ca tân nhạc hậu đài kiêm thủ quỷ phát lương trong đoàn hát.
Các nghệ sĩ Thanh Bạch, Bạch Lê, Khả Năng, Hà Mỹ Xuân, Trung Ảnh, Hương Huyền, Phương Hồng Chi, Hoàng Long, Linh Tuấn, Bảo Chiêu, soạn giả Dạ Lý, … đi vượt biên bằng đường biển và đường bộ qua rừng núi Campuchia… Các nghệ sĩ Văn Chung, Mỹ Châu, Đức Minh, Tài Linh, Ngọc Hà, nhạc sĩ Ba Tu, diễn viên kiêm nhạc sĩ Kim Nguyên… đi diện ODP, Nghệ sĩ Hương Sắc, nữ nghệ sĩ Bích Sơn, Huyền Trân được theo chồng xuất ngoại theo diện HO…
Gia đình Hương Huyền vượt biên được định cư tại Côtes D’Ivoires ở Phi Châu, rồi qua Pháp vài năm, chừng liên lạc được với Hương Sắc, vợ chồng Hương Huyền với con gái là Cẩm Loan lại một lần nửa di cư qua Hoa Kỳ.
Xuất thân là con nhà giàu nên Hương Huyền đi hát cải lương như đi dự một cuộc du ngoạn kỳ thú trong nghệ thuật sân khấu. Hương Huyền thành công dễ dàng qua các vai công tử bột chuyên tán gái hoặc các vai nhà giàu, tư sản bị phá sản vì thời cuộc. Nghệ sĩ Hương Huyền cũng diễn sắc nét các vai lẵng hề hay võ tướng trong các tuồng dã sử. Nhưng phải nói là Hương Huyền thành công nhờ bản năng sẵn có chớ chưa phải là do anh gia công nghiên cứu và tập luyện để đạt được cách thể hiện tính cách của nhân vật. Do đó khi nhắc đến nghệ sĩ Hương Huyền, giới soạn giả và những đạo diễn sân khấu sau này đều nhận xét là Hương Huyền chưa có một vai hát gọi là để đời dù anh đã hát tròn vai trong nhiều tuồng và hát trên 30 năm trên sân khấu cải lương.
Nghệ sĩ Hương Huyền thích thể thao, anh là tay vợt hữu hạng của Câu Lạc Bộ Quần Vợt ở vườn Tao Đàn. Trước và sau năm 1975, Hương Huyền là huấn luyện viên quần vợt trên sân Tao Đàn Sàigòn.
Hiện nghệ sĩ Hương Huyền định cư tại Westminster, California – miền Tây nước Mỹ. Ông có sức khỏe tốt, tự lái xe đi từ tiểu bang này sang tiểu bang khác biểu diễn và hướng dẫn đờn ca tài tử cho khán giả kiều bào, xuất hiện trên sân khẩu Cổ nhạc Phương Nam ở quận Cam. nghệ sĩ Hương Huyền có đời sống an nhàn, cuối mỗi tuần ông đi diễn ở các tiểu bang.
Khi rảnh, ông làm tài xế chở những người lớn tuổi trong các gia đình thân quen đi đây, đi đó để có thêm thu nhập và quan trọng hơn cả là để khuây khỏa tuổi già. Năm 1995, Thanh Hằng sang Mỹ biểu diễn, cha con cô hội ngộ, ca diễn nhiều tiết mục phục vụ khán giả kiều bào.
Nghệ sĩ Hương Huyền tâm sự hiện tại mơ ước lớn nhất của ông là được về quê hương biểu diễn trong chương trình qui tụ nhiều nghệ sĩ đồng nghiệp để được sống lại những ngày tháng xưa cũ, gắn bó với khán giả chốn quê nhà.
Nguồn trích dẫn: Tác giả Huỳnh Ái Tông
