Kim Tuyến - Nguyễn Thị Kim Tuyến (1947-20 .. )
Nữ nghệ sĩ Kim Tuyến tên thật là Nguyễn Thị Kim Tuyến sinh năm 1947 tại Sài Gòn, trong một gia đình trung lưu, thân phụ cô là một thương gia, thân mẫu cô là nghệ sĩ tài danh của đoàn Hoa Sen, nữ nghệ sĩ Bích Liên, bà giã từ sân khấu khi lập gia đình. Kim Tuyến thừa huởng huyết mạch nghệ sĩ của mẹ từ nhỏ nên có năng khiếu ca kịch từ khi cô còn rẩt nhỏ. Lên sáu tuổi cô đã tham gia ca hát và diễn kịch trên sân khấu nhà trường.
Năm 1958, gia đình Kim Tuyến dời từ Sài Gòn về Vĩnh Bình mở cơ sở buôn bán. Năm 1962, nhân dịp đoàn Thống Nhất của nghệ sĩ Út Trà Ôn hát ở Vĩnh Bình, mẹ của cô quen với nghệ sĩ Út Trà Ôn và Hoàng Giang, bà dẫn con đến xin cho con theo học ở đoàn hát, lúc đó đoàn Thống Nhất đang hát tuồng Tiếng Hát Muồng Tênh của soạn giả Mộc Linh, trong tuồng có một vai em bé là con của nghệ sĩ Hoàng Giang vai đào con ca một lớp có hai câu vọng cổ, vì con gái của Hoàng Giang không thể nghĩ học ở Sàigòn mà theo đoàn Thống Nhất lưu diễn, Hoàng Giang định cắt vai này luôn để đoàn không bị động, nhưng mẹ
Kim Tuyến nhận tuồng về dạy cho Kim Tuyến, sau buổi cơm chiều của đoàn hát, bà Bích Liên dẫn Kim Tuyến đến ráp tuồng với nghệ sĩ Hoàng Giang. Đêm đầu ra sân khấu, Kim Tuyến ca diễn rất là xúc động và giọng ca vừa chắc nhịp vừa gây xúc động mạnh cho khán giả, sau đêm diễn đó, cô được nghệ sĩ Út Trà Ôn ký giao kèo 10,000 đồng.
Bà Bích Liên xin phép đoàn hát theo giúp Kim Tuyến trong vài tháng đầu, Kim Tuyến diễn qua các tuồng Tiếng Hát Muồng Tênh, Đừng Giết Con Tôi, Duyên dáng chùa tháp... Năm 1964 đoàn Thuý Nga ký giao kèo rất cao để mời Kim Tuyến về đoàn thay thế cho nữ nghệ sĩ Ánh Hồng, hát các tuồng Khi Hoa Anh Đào Nở, Ngưu Lang Chúc Nữ...
Năm 1965,đoàn Kim Chung của bầu Long ký giao kèo cao gấp đôi đoàn Thuý Nga để mời Kim Tuyến về hát chánh, hát cặp với nam nghệ sỹ Hùng Cường qua các tuồng Người Đẹp Liêu Trai, Kiệu Hoa Lạc Lối về, ở đoàn Kim Chung cô kết hôn với nam nghệ sĩ Hoài Trúc Phương và có một con trai. Từ năm 1965 đến 1968, ở đoàn Kim Chung cô hát chung với nhiều nam nghệ sĩ như Hùng Cường, Minh Phụng, Phương Bình... Nghệ sĩ Kim Tuyến là một ngôi sao sáng chói bên cạnh các nữ nghệ sỹ Mỹ Châu, Lệ Thuỷ, Thanh Kim Huệ, Diệu Hiền...
Năm 1968,Tết Mậu Thân, các đoàn hát không hát được vì lệnh giới nghiêm từ 10 giờ tối, nữ nghệ sĩ Kim Tuyến chính thức giã từ sân khấu cải lương để chuyển qua hoạt động ngành kịch nghệ, cô cộng tác với ban thoại kịch Kim Cương, ban kịch Bảo Ân, ban kịch Phương Nam, ban kịch Nắng Mai. Nữ nghệ sĩ Kim Tuyến thường xuất hiện trên màn ảnh nhỏ của đài truyền hình Việt Nam băng tầng số 9 qua các tuồng Mạnh Lệ Quân, Sở Vân Cứu Giá, Bao Cồn Xứ Án Trần Thế Mỹ, Men Rượu Sa Kê, Nắng Sớm Mưa Chiều, Cạm Bẫy Đô Thành, diễn cặp với các nam nghệ sĩ Thanh Sang, Thành Được và Kim Tuyến còn ca nhạc tại các phòng trà, vũ trường Sàigòn như Molin Rouge, Victoria, Hồng Tá, Đồng Phát, Đường Sơn Quán Thủ Đức, Biên Hoà Club, Nha Trang hotel với nghệ danh Luynh Trang với nhạc phẩm Sang Ngang, Lạy trời con được bình yên, Mùa Thu Lá Bay, Tình Đầu Tình Cuối...
Năm 1972, Kim Tuyến ly dị nam nghệ sĩ Hoài Trúc Phương. Cuối năm 1979, Kim Tuyến định cư tại miền nam Cali, Hoa Kỳ. Đầu năm 1980, khi Kim Tuyến mới đến Cali, cô tham gia diễn kịch với Tuý Hồng, Bảo Ân, Hùng Cường, Mai Lệ Huyền, La Thoại Tân, Trúc Mai, Trường Hải... Kim Tuyến tham gia các hoạt động cải lương với nam nghệ sĩ Dũng Thanh Lâm thu băng video Nước Mắt Người Đi, Tuyệt Tình Ca, Đời Cô Hương, Người Đẹp Bạch Hoa Thôn, Tướng Cướp Bạch Hải Đường, Tấm Lòng Của Biển, Quân Vuơng và Thiếp..
Vào khoảng cuối năm 2000, Kim Tuyến lui về giúp gia đình tại miền nam Cali , cô không tham gia các hoạt động sân khấu nữa nhưng để lại dấu ấn mạnh trong lòng người hâm mộ.
Nguồn trích dẫn: Tác giả Huỳnh Ái Tông
