Minh Tơ - Nguyễn Văn Tơ (1922-1984)

Nghệ sĩ Minh Tơ tên thật là Nguyễn Văn Tơ, sinh năm 1922 tại làng An Ngãi – tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu là một kép hát nổi danh của Sàigòn – Gia Định từ đầu thế kỷ 20. Ông sinh ra trong gia đình có truyền thống trình diễn trên sân khấu tuồng cổ. Ông nội là kép hát Vĩnh, bà nội là đào hát Xuân, thân phụ là bầu Thắng gánh hát Vĩnh Xuân Ban . Ông đến với nghệ thuật sân khấu và gắn bó với gánh hát Vĩnh Xuân của thân phụ.

Năm 4 - 5 tuổi, Minh Tơ đã đóng vai Lưu Kim Đồng trong vở tuồng Thất hiền quyến, rồi ông đóng các vai kép con, kép trẻ, kép râu, lão...

Giữa thập niên 1940, Minh Tơ thành hôn với đào Bảy Sự là em ruột của cô Năm Đồ, cập vợ chồng Minh Tơ - Bảy Sự có 7 người con là Xuân Yến, Thanh Tòng, Thanh Loan, Minh Tâm, Quang Minh, Xuân Thu và Thanh Sơn.

Giai đoạn từ sau năm 1945, hát bội xuống dốc, do đó Minh Tơ cùng vợ và các em Khánh Hồng, Đức Phú đầu quân cho đoàn cải lương Phụng Hảo, chuyên hát tuồng Tàu, nhưng sau đó họ lại trở về gánh hát của nhà, hát cải lương tuồng Tàu, nên đoàn Vĩnh Xuân Ban - Khánh Hồng đổi bảng hiệu là Đoàn cải lương tuồng Tàu Khánh Hồng – Minh Tơ.

Sau đó, đoàn hát cải biến hát theo những điệu Hồ Quảng, nên bảng hiệu lại đổi ra là Đoàn Cải lương Hồ Quảng Khánh Hồng – Minh Tơ.

Nghệ sĩ Minh Tơ được biết đến qua các vai kép văn, võ như: Lã Bố, Dương Tôn Bảo, Cao Đổng Kim Lân, và các vai kép râu, lão như Quan Công, Cao Hoài Đức, Hoàng Phi Hổ, Bá Lý Hề ... Từ năm 1940 - 1970, ông được giới thưởng ngoạn sân khấu, ca ngợi là kép hát bội xuất sắc nhất ở Sàigòn.

Từ năm 1959 đến năm 1961, nghệ sĩ Minh Tơ đã thành lập nhóm Đồng ấu Minh Tơ, gồm các con cháu trong đoàn và trở thành người thầy mẫu mực, cây đại thụ đã để lại cho đời sau một thế hệ nghệ sĩ tài giỏi như Thanh Tòng, Thanh Thế, Bo Bo Hoàng, Xuân Yến, Trường Sơn, Thanh Loan, Bạch Lê, Bạch Liên, Trung Quan, Minh Tốt, Hữu Truyện, Hữu Lợi, Đức Lợi, Minh Thu, Trang Kim Sa, Minh Tâm, Thành Bé, Thạch Ngọc, Thành Tốt, Vũ Đức.

Đầu thập niên 1970, Đoàn Cải lương Hồ quảng Minh Tơ rã gánh. Sau năm 1975, Minh Tơ xin phép thành lập Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ. Đoàn nầy rã gánh vào thập niên 1990, sau khi nghệ sĩ Minh Tơ vắng bóng trên sân khấu.

Năm 1984, nghệ sĩ Minh Tơ qua đời, thọ 62 tuổi.