Nam Hùng - Nguyễn Xúy (1937-20 .. )
Nghệ sĩ Nam Hùng tên thật là Nguyễn Xúy, sinh ở miền Bắc, thân phụ ông bán cà-phê. Khoảng đầu thập niên 1950, Ban Việt kịch Năm Châu ra Bắc, thân phụ của Nam Hùng theo Ban nầy bán cà-phê cho các nghệ sĩ, khi Ban nầy lưu diễn ở Bắc thân phụ ông trở thành công nhân của Ban Việt kịch Năm Châu, đã dẫn ông theo vào Nam. Vài năm sau thân phụ mất, Nam Hùng được Phùng Há nhận làm con nuôi. Năm 1954, chia đôi đất nước, mẹ ông và gia đình ở miền Bắc. Sau 1975, ông tìm được mẹ, đưa mẹ vào Nam phụng dưỡng.
Được Phùng Há nhận làm con nuôi và cho ăn học tử tế nhưng Xuý không thích học, chỉ mê được đi hát như mẹ nuôi. Nam Hùng nhắc lại ký ức: “Ngồi trong lớp học mà đầu óc tôi chỉ mơ về sân khấu, bên tai chỉ nghe văng vẳng tiếng đàn, lời ca”.
Năm 1953, lên 16 tuổi, cậu bé Xuý năn nỉ mẹ nuôi cho nghỉ học để đi theo đoàn cải lương Hương Hoa. Là con nuôi của nghệ sĩ Phụng Há, người nổi tiếng trong giới cải lương lúc bấy giờ, cộng thêm những bài học về ca diễn, vũ đạo được mẹ nuôi huấn luyện từ nhỏ và cả sự trưởng thành từ lúc đóng quân sĩ đến kép con, Nguyễn Xuý không gặp khó khăn khi theo đoàn hát không phải là gánh hát nhà. Nhưng hơn ai hết, Xuý ý thức rất rõ khả năng, thực lực của mình.
Lợi thế về sắc vóc, giọng ca tốt, nhưng ở Xuý lại không có chất mùi mẫn đủ sức làm xiêu lòng khán giả. Nam Hùng có nhận định: “Chất giọng mùi mẫn là do trời phú, không thể luyện tập mà có được. Không có giọng ca, mình phải tìm cái khác bù vô để chinh phục khán giả. Ca không luyện được thì phải luyện diễn”. Nam Hùng bắt đầu chọn cho mình con đường trở thành kép độc từ đó.
Ở đoàn Hương Hoa, anh kép trẻ Văn Xuý được đặt nghệ danh Nam Hùng và bắt đầu thử sức với những vai kép độc đầu tiên. Thời gian làm ông quên lãng nhiều thứ, kể cả tên tuổi của những vai diễn thời son trẻ, nhưng cái cảm giác thấy mình cứ lóng ngóng khi diễn kép độc thì vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí ông.
Nam Hùng luôn ghi nhớ lời Phùng Há dạy: “Trong một tuồng hát, các nhân vật đều quan trọng như nhau, có sự tương tác qua lại để tạo thành một tuồng hát hay. Hỷ, nộ, ái, ố trên sân khấu phải rạch ròi. Một kép độc thành công sẽ góp phần giúp vai kép chính được khán giả yêu thương hơn”, tôi lại tự nhắc mình phải làm sao để khán giả càng ghét nhiều, càng tốt”.
Với suy nghĩ đó, mỗi lần nhận vai, Nam Hùng lại tìm hiểu thật kỹ nhân vật để chọn cho mình một cách thể hiện sự nham hiểm, độc ác xuất phát từ “tâm địa”, tính cách của nhân vật. Vì lẽ đó, ông nghiễm nhiên trở thành một kép hát nổi tiếng của các đoàn: Minh Chí, Kim Chưởng, Út Bạch Lan, Dạ Lý Hương, Thanh Minh-Thanh Nga, Sàigòn 1, đoàn 284., Nam Hùng nổi tiếng với hàng chục vai kép độc khác nhau: Mễ Kha Đan trong vở tuồng Đêm huyền diệu, Hoàng Hạc Tử Lang trong vở tuồng Thuyền ra cửa biển, Bình Thiếu Quân trong vở tuồng Tiếng hạc trong trăng, Chu Phác Viên trong vở tuồng Lôi vũ, Đổng Trác trong vở tuồng Phụng Nghi Đình, thầy Đề trong vở tuồng Ngao Sò Ốc Hến…
Năm 1961, Thanh Thanh Hoa đoạt giải Thanh Tâm, sau đó thành hôn với Nam Hùng, họ có chung với nhau nữ nghệ sĩ Thanh Thanh Tâm, sinh năm 1963. Sau đó, Nam Hùng và Thanh Thanh Hoa chia tay.
Năm 1977, Nam Hùng chính thức kết hôn với nghệ sĩ Tô Kim Hồng, họ đã chung sống đến ngày nay.
Nghệ sĩ Nam Hùng nói rằng cuộc đời nghệ sĩ long đong như đám lục bình. Cả đời chỉ biết ca hát mua vui cho mọi người, đến khi về già thì như con tằm đã rút hết ruột nhả tơ. Đôi khi, họ giật mình nghĩ tới vợ con, gia đình nhưng quá muộn để chăm lo vì tuổi già, sức yếu. Nhiều nghệ sĩ khi về chiều mới nuối tiếc đã không “học” lấy một nghề hoặc tìm việc phù hợp có thể nuôi thân khi già. Vì thế, không nhiều nghệ sĩ cuối đời thoát khỏi cuộc sống lo lắng, chật vật vì cơm áo gạo tiền!
Nam Hùng có chân trong ban chấp hành của Ban Ái hữu nghệ sĩ trực thuộc Hội Sân khấu Tp. HCM. Ông đi chỗ này chỗ kia vận động tiền bạc lo cho nghệ sĩ nghèo. Chính ông khai sinh ra quỹ giúp nghệ sĩ nghèo, neo đơn cách đây khoảng vài chục năm.
Chẳng ai biết Nam Hùng nghèo, vì cứ thấy ông ăn mặc chỉn chu đi vận động giúp cho người khác chứ không một lời than vãn chuyện riêng mình. Cả nhà ông sống nhờ quán phở, hễ dời nhà đi đâu thì quán dời theo đó. Mà dời nhà tới 6 lần. Ông và vợ thức khuya dậy sớm nấu phở, xong ông chạy đi lo việc cứu giúp nghệ sĩ nghèo khó. Vợ ông nghệ sĩ Tô Kim Hồng hiền lành, lui cui ở nhà bán phở và chăm sóc cha mẹ đôi bên. Hai vợ chồng giống nhau ở chỗ cực kỳ hiếu thảo. Sau giải phóng, Nam Hùng đã tìm được người mẹ thất lạc, đưa vào Sàigòn nuôi luôn đến khi bà cụ qua đời.
Dù ở nhà thuê, gia đình đã mở cửa hàng bán phở. Ở đâu cũng là tiệm phở Nam Hùng, gần đây ở số: 292 Nguyễn Thái Sơn - P.4 - Quận Gò Vấp.
Vận rủi phải ra vào viện nhiều lần, Bệnh viện Chợ Rẫy và Phạm Ngọc Thạch, cả hai nơi nầy đã giúp đỡ tận tình khi ông nằm viện. Ông có một cô con gái nuôi và một bà chị họ rất tận tụy với gia đình, để ông và Tô Kim Hồng yên tâm làm công tác xã hội. Căn nhà của ông tuy ở thuê, tuy thanh bạch nhưng đầm ấm yêu thương. Nam Hùng tâm sự: “Mình là kiếp con tằm nhả tơ mà được khán giả yêu thương như vậy thì xin kiếp sau cũng làm nghệ sĩ nữa!”.
Nghệ sĩ Nam Hùng không dừng các dự án từ thiện đang làm dang dở, tâm nguyện hoàn thành hồi ký về sự nghiệp của mình cùng mẹ nuôi là cố nghệ sĩ Phùng Há.
Nguồn trích dẫn: Tác giả Huỳnh Ái Tông
