Nghệ danh: Năm Phỉ
Tên khai sinh: Lê Thị Phỉ
Biệt danh: Phượng hoàng lửa của Sân khấu cải lương Nam Bộ
Giới tính: Nữ
Ngày sinh: 17 tháng 12, 1906
Nơi sinh: Điều Hòa, Mỹ Tho, Đông Dương thuộc Pháp

Ngày mất: 2 tháng 6, 1954 (47 tuổi)
Nơi mất: Sài Gòn, Liên bang Đông Dương

Nghề nghiệp: Diễn viên sân khấu

Tiểu sử:
Sinh năm 1906 tại Mỹ Tho (Tiền Giang), Lê Thị Phỉ xuất thân trong một gia đình công chức có truyền thống nho học. Dù cha bà không đồng tình với nghề cải lương, từ nhỏ bà đã sở hữu giọng ca thiên bẩm và đam mê sân khấu mãnh liệt. Cô đào Năm Phỉ bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật tại gánh hát Nam Đồng Ban, nơi bà gặp và kết hôn cùng nghệ sĩ Hai Giỏi. Sau khi chồng mất sớm, bà tiếp tục biểu diễn và phát triển sự nghiệp ở các gánh hát lớn như Tái Đồng Ban, Văn Hí Ban và gánh Phước Cương.

Năm 1931, Năm Phỉ cùng đoàn Phước Cương gây tiếng vang lớn khi được mời sang Pháp biểu diễn tại hội chợ quốc tế, nơi bà vào vai Bàng Quý Phi trong vở Xử án Bàng Quý Phi. Với khả năng diễn xuất sống động, lời ca chân thực và phong cách tinh tế, bà đã chinh phục trái tim khán giả Pháp, nhận được nhiều huy chương và tình cảm mến mộ từ quốc tế. Bà cũng là một trong những nghệ sĩ đầu tiên được vua Bảo Đại tặng Huy chương Kim Tiền, biểu tượng của sự công nhận tài năng xuất sắc.

Cuộc đời bà cũng trải qua nhiều thăng trầm trong tình duyên khi bà tái hôn với ông bầu Nguyễn Ngọc Cương của đoàn Phước Cương nhưng hôn nhân không kéo dài. Sau khi ly hôn, bà em Bảy Nam trở thành vợ của ông Cương, một tình thế hiếm có và ít ai ngờ tới.

Với nghị lực mạnh mẽ và trí nhớ vượt trội, Năm Phỉ đã học lời kịch chỉ qua một lần nghe và thể hiện thành công nhiều vai diễn nổi tiếng như Lan và Điệp, Lã Bố hí Điêu Thuyền, và Trà Hoa Nữ. Bà được các đồng nghiệp như NSND Phùng Há hết mực kính trọng, xem là tấm gương sáng trên con đường nghệ thuật cải lương.

Cuối đời, bà qua đời vì bệnh tại Sài Gòn, khiến công chúng thương tiếc. Người bạn diễn thân thiết của bà, nghệ sĩ Phùng Há, xúc động ngất xỉu khi nhận tin buồn. Với sự nghiệp lừng lẫy nhưng ngắn ngủi, Năm Phỉ đã để lại dấu ấn không phai mờ trong lòng khán giả cải lương Nam bộ, được coi là "bậc tài hoa bạc mệnh" của nền nghệ thuật cải lương Việt Nam.
Tác phẩm nổi bật: Trà Hoa Nữ, Xử án Bàng Quý Phi, Lã Bố hí Điêu Thuyền, Mông Hoa nương, Lan và Điệp,…
Hỉnh ảnh tư liệu: 

Nghệ sĩ Năm Phỉ (1906-1954)

Nghệ sĩ Năm Phỉ trong chuyến bay đầu tiên với các nghệ sĩ Nam Kỳ của đoàn cải lương Phước Cương tham dự Hội Chợ Thuộc Địa Paris 1931 tổ chức tại Bois de Vincennes, Paris, Pháp. (Hình: Flickr manhhai)

Ảnh kỷ niệm chuyến đi Pháp biểu diễn của nghệ sĩ Năm Phỉ

 Nguồn Ảnh: kynukimcuong.vn