Ngọc Giàu - Phong Thị Ngọc Giàu (1945 – 20 .. )
Ngọc Giàu tên thật là Phong Thị Ngọc Giàu, sinh ngày 13 tháng 7 năm 1945, Thủ Thiêm, Gia Định, sinh trưởng trong gia đình lao động nghèo, thuộc dòng dõi quý phi Lê Ngọc Bình. Ngọc Giàu lại rất mê ca hát. Lúc 12 tuổi, Ngọc Giàu được nhận vào gánh hát Mai Lan Phương – Ngọc Chiểu và chỉ làm tỳ nữ, rồi ngâm thơ hậu trường. Đến khi về đoàn Ngọc Kiều của Hoàng Kinh – Ngọc Đáng.
Đến năm tròn 13 tuổi, Ngọc Giàu được đóng những vai đào nhì, sau hai tháng được nâng lên đào chính. Một lần cùng đoàn đi diễn ở Quảng Ngãi, đoàn Ngọc Kiều diễn vở Đôi mắt giai nhân. Trong số khán giả đến xem đêm diễn ấy có bà bầu của đoàn Kim Chưởng nên bà đã được mời về làm diễn viên của đoàn Kim Chưởng.
Sau hơn một năm cùng đoàn đi lưu diễn khắp các tỉnh từ miền Trung Việt Nam đến Đồng bằng sông Cửu Long. Năm 1958, về đến Sàigòn, Ngọc Giàu được chủ rạp hát Hưng Đạo mời dự lễ khai trương, đồng thời tham gia vai đào chính trong vở Hai cánh én đầu xuân, đóng cặp cùng nam diễn viên tài danh Minh Chí. Sau lần diễn đó, Nghệ sĩ Minh Chí đã đưa Ngọc Giàu đi giới thiệu với các hãng băng đĩa ở Sài Gòn. Chủ hãng Châu Á, một hãng đĩa lớn ở Sài Gòn, sau khi nghe Ngọc Giàu ngâm thơ và hát thử đã ký hợp đồng dài hạn.
Hai năm sau, Ngọc Giàu được soạn giả Hà Triều – Hoa
Phượng ở đoàn hát Thanh Minh – Thanh Nga mời về đoàn. Ngọc Giàu được trao Giải Thanh Tâm vào đầu năm 1960 nhờ nhiều vai diễn, như vai đào chánh Điêu Thuyền. Năm 1967, bà đón nhận Giải Thanh Tâm.
Những bạn diễn của bà là: Lệ Thủy, Thanh Sang, Út Trà Ôn, Thanh Nam, Thanh Nga, Út Bạch Lan, Bạch Tuyết, Minh Vương, Minh Cảnh,...
Ngọc Giàu đã thủ diễn các vai: Bà Hương trong vở Đời cô Lựu, Bà mẹ điên trong vở Bông hồng cài áo, Cô Bảy cán vá trong vở Đời cô Lựu, Triệu Minh trong vở Cô gái Đồ Long, Dương Vân Nga trong vở Thái hậu Dương Vân Nga, Chị Hằng trong vở Con gái chị Hằng, Hiền trong vở Đôi mắt người xưa, Mỹ Tiên trong vở Sân khấu về khuya, Mục Niệm Từ trong vở Anh hùng xạ điêu, Năm trong vở Tình yêu và lời đáp, Nhung trong vở Tướng cướp Bạch Hải Đường, Thị Lộ trong vở Rạng ngọc Côn Sơn, Tuyết Minh trong vở Nắng sớm mưa chiều..
Ngọc Giàu đã tham gia đóng phim: Lẵng hoa tình yêu, Khi đàn ông có bầu, Võ lâm truyền kỳ, Năm sau con lại về, Tấm Cám: Chuyện chưa kể, Sàigòn anh yêu em
Năm 1960, Ngọc Giàu đoạt huy chương vàng Giải Thanh Tâm, đến 7 năm sau, năm 1967 Ngọc Giàu nhận được Giải Thanh Tâm về Diễn viên xuất sắc. Trong 10 lần phát Giải Thanh Tâm từ năm 1958 đến năm 1967, chỉ có 2 nghệ sĩ nhận được giải 2 lần, đó là Thanh Nga và Ngọc Giàu. Năm 1958, Giải Thanh Tâm đầu tiên, Thanh Nga nghệ sĩ nhận giải duy nhất: Giải Khuyến Khích, do Thanh Nga mới có 16 tuổi và năm 1966, Thanh Nga nhân được Giải xuất sắc trong vai Mỹ Tiên của vở Sân khấu về khuya.
Cho tới nay, hơn 60 năm gắn bó với nghệ thuật, là nghệ sĩ, người thầy mẫu mực của Nhà hát Trần Hữu Trang, nghệ sĩ
Ngọc Giàu đã có hơn 100 vai diễn trên sân khấu cải lương, khoảng 50 vở kịch, hàng chục phim truyện, video, tấu hài.
Nguồn trích dẫn: Tác giả Huỳnh Ái Tông