Thanh Nga – Juliette Nguyễn Thị Nga (1942-1978)
Nghệ sĩ Thanh Nga tên thật là Juliette Nguyễn Thị Nga, sinh ngày 31 tháng 7 năm 1942, tại Tây Ninh. Thanh Nga sinh ra trong gia đình quyền quý, con ông Hội đồng Quản hạt tỉnh Tây Ninh Nguyễn Văn Lợi và bà Nguyễn Thị Thơ. Ông Lợi nhập quốc tịch Pháp nên các con đều mang tên Pháp và cả ba đều là nghệ sĩ. Người con cả là Albert Nguyễn Hữu Thìn, tức diễn viên Hữu Thìn của đoàn Thanh Minh Thanh Nga. Người em út là Michel Nguyễn, tác giả một tuồng cải lương duy nhất tựa là Người đi trong ngõ tối , từ trần năm 1970. Thanh Nga là một Phật tử, có pháp danh Diệu Minh.
Ông Lợi mất năm 1945, bà Thơ còn trẻ, có nhan sắc, được nhiều người theo đuổi nhưng vẫn sống khép kín. Đến năm 1949, Năm Nghĩa thành hôn với bà Thơ. Họ đã thành lập đoàn hát Thanh Minh. Nghệ sĩ Năm Nghĩa bầu gánh Thanh Minh trở thành cha dượng của Thanh Nga.
Kim Lan, Kim Cúc, Năm Nghĩa, Thanh Nga
Đối với Thanh Nga, ông vừa trực tiếp hướng dẫn nghệ thuật, vừa nhờ nhạc sĩ Út Trong - nhạc trưởng của đoàn Thanh Minh - kèm cặp bài bản cho cô ngay từ thời nhỏ, có đủ căn bản ứng dụng trên sân khấu. Về diển xuất, ông rước những nghệ sĩ bậc thầy về ca, diễn, như Năm Châu, Phùng Há, Thanh Loan, Kim Cúc, Ba Vân dạy cho Thanh Nga. Nhờ rèn luyện cho nhiều bài bản cổ nhạc, Thanh Nga mới tám tuổi đã được khán giả hoan nghênh nhiệt liệt khi diễn trên sân khấu. Năm Nghĩa đã đặt hàng các soạn giả viết tuồng có những vai đào con như: Phạm Công Cúc Hoa, Đồ Bàn di hận, Lửa hờn,… để Thanh Nga biểu diễn làm quen với sân khấu từ khi mới tám tuổi. Tuồng Phạm Công Cúc Hoa đã cố đưa Thanh Nga vào vai Nghi Xuân. Trong vở tuồng đầy ngang trái bi thương này, giọng ca ngọt ngào và lối diễn tự nhiên của Thanh Nga trong vai Nghi Xuân đã lấy nước mắt của biết bao khán giả. Biệt hiệu “Thần đồng Thanh Nga” có từ giai đoạn này.
Diễn xuất tuồng cải lương, Thanh Nga có những vai diễn nổi bật của Thanh Nga như: Bàng Lộng Ngọc trong vở Khói sóng tiêu tương , Bàng Quý Phi trong vở Xử án Bàng Quý Phi , Điêu Thuyền trong vở Phụng Nghi Đình, Dương Quý Phi trong vở Chuyện tình An Lộc Sơn , Diệu Thiện trong vở Ni cô Diệu
Thiện , Diệp Thúy trong vở Đôi mắt người xưa , Dương Vân Nga trong vở Thái hậu Dương Vân Nga , Lượm trong vở Sông Dài , Kim Anh trong vở Đời cô Lựu , Mía trong vở Bọt biển , Nga trong vở Bông hồng cài áo , Nghi Xuân trong vở Phạm Công Cúc Hoa , Giáng Hương trong vở Sân khấu về khuya ,
Hoa Mộc Lan trong vở Hoa Mộc Lan tùng chinh , Hoàng hậu Mã Nhi Nương Bửu trong vở Gió ngược chiều , Hương trong vở Nửa đời hương phấn, Quỳnh Nga trong Bên cầu dệt lụa , Sơn nữ Phà Ca trong vở Người vợ không bao giờ cưới , Tuyết Vân (trong vở Nắng sớm mưa chiều , Thanh trong vở Tấm lòng của biển, Thảo trong vở Bông hồng cài áo , Trinh trong vở Con gái chị Hằng , Trưng Trắc trong vở Tiếng trống Mê Linh , Uyên trong vở Ngã rẽ tâm tình , Vân trong vở Ánh sáng và bóng tối , Xuân Tự trong vở Áo cưới trước cổng chùa , Xuyên Lan trong vở Tiếng hạc trong trăng .
Năm 1958, Thanh Nga đoạt Giải Thanh Tâm triển vọng vai sơn nữ Phà Ca, trong vở Người vợ không bao giờ cưới.
Đến năm 1966, Thanh Nga lại đoạt Giải Thanh Tâm xuất sắc vai Giáng Hương, trong vở Sân khấu về khuya .
Thanh Nga cũng tham gia nhiều bộ phim, đáng chú ý nhất là:
Đôi mắt người xưa trong vai Diệp Thúy, Hai chuyến xe hoa, Loan mắt nhung trong vai Xuân năm 1970, Mùa thu cuối cùng năm 1971, Bụi Phấn Hồng , Vết thù trên lưng ngựa hoang năm 1971 Lan và Điệp , vai Lan năm 1971, Xa lộ không đèn vai Liễu năm 1972, Sau giờ giới nghiêm vai Nhàn năm 1972, Người cô đơn năm 1972, Nắng chiều năm1973, Triệu phú bất đắc dĩ năm 1973, Năm vua hề về làng năm 1974, Quái nữ Việt Quyền Đạo, Thương muộn, Tìm lại cuộc đời năm 1977
Thanh Nga kết hôn hai lần, lần đầu với ông Nguyễn Minh Mẫn, sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa, lần sau không chính thức với ông Phạm Duy Lân thường được gọi là Đổng Lân vì ông đã từng giữ chức Đổng Lý Văn phòng của Bộ Thông tin thời Đệ Nhị Cộng hòa của Việt Nam Cộng hòa, ông là luật sư. Thanh Nga có một con trai với ông Lân là Phạm Duy Hà Linh, sinh năm 1973, nay là nghệ sĩ hài kịch Hà Linh.
Thanh Nga bị sát hại cùng chồng ngày 26 tháng 11 năm 1978 tại nhà ở đường Ngô Tùng Châu, quận Nhất, nay là đường Lê Thị Riêng Tp. HCM. được an táng tại nghĩa trang Chùa Nghệ sĩ. Thanh Nga được truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú năm 1984.
Thanh Nga được xưng tụng là “Nữ hoàng sân khấu”, tài sắc vẹn toàn, nhưng phải chăng là hồng nhan mệnh bạc, đã để lại trong lòng người mộ điệu cải lương biết bao thương tiếc.
Nguồn trích dẫn: Tác giả Huỳnh Ái Tông
